"Εκυριεύσαμεν την Κορυτσάν"

22 Νοεμβρίου 1940 Ο Ιωάννης Μεταξάς

στη είσοδο του Γενικού Στρατηγείου στο Ξεν. "Μεγάλη Βρετανία", 

αναγγέλει:

"Εκυριεύσαμεν την Κορυτσάν! Μεγάλη νίκη..."

(Από το Ημερολόγιο του)

ΛΟΓΟΣ ΑΠΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΛΑΟΝ 

ΚΑΙ ΤΑΣ ΕΝΟΠΛΟΥΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ 22αν Νοεμβρίου 1940

Ο Σπύρος Μελλάς γράφει απο το Μέτωπο, Αρχείο "ΕΣΤΙΑΣ"

Από το αρχείο της ΕΤ1, "Απο το ημερολόγιο του Γεωργίου Θεοτοκά"

 

http://ioannismetaxas.gr
Το ΄Επος 1940-1941 (28η Οκτωβρίου 1940 - 29η Ιανουαρίου 1941)

Η επιστολή Ι. Μεταξά προς τον Πρωθυπουργό Κροκιδά 3 Νοεμβρίου 1922

 

Την 13 Νοεμβρίου 2010, η εφημερίδα ΕΣΤΙΑ δημοσίευσε το κείμενο της Ιωάννας Φωκά-Μεταξά, που συνοδεύει την επιστολή του Ιωάννη Μεταξά, προς τον Πρωθυπουργό Σωτήριο Κροκιδά, την σχετική με την δίκη των Έξι. Με την επιστολή αυτή ο Μεταξάς διαμαρτύρεται για τον παράτυπο τρόπο με τον οποίο διεξαγόταν η δίκη και θα απεδίδετο δικαιοσύνη.

Το άρθρο της ΕΣΤΙΑΣ φέρει τον τίτλο:  «Η επιστολή Ι. Μεταξά προς τον Πρωθυπουργό Κροκιδά 3 Νοεμβρίου 1922»   
Το κείμενο της Ιωάννας Φωκά και η αυτούσια παράθεση της επιστολής προς Κροκιδά αποτελεί απάντηση στο πρόσφατο δημοσίευμα του Ιδρύματος Ιστορίας Ελευθερίου Βενιζέλου, με τίτλο «Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΟΚΤΩ ΚΑΙ Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΕΞΙ, ΕΝΑ ΔΡΑΜΑ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ Αθήναι 2010», στο οποίο ο Πρόεδρος του Ιδρύματος κος Γ. Στεφανάκης και ο Ακαδημαικός Κ.Ι. Δεσποτόπουλος καταλήγουν με ανιστόρητα σχόλια σε απαράδεκτα συμπεράσματα, (παραθέτοντας μάλιστα προς το αναγνωστικό κοινό τους μία και μισή γραμμή του όλου κειμένου της επιστολής (έναντι των 60) επιρρίπτοντας ευθύνη στον Ιωάννη Μεταξά, «συμμετοχή κάπως»,  για την καταδίκη εις θάνατον των Έξι.
Γ. Στεφανάκης:
Είναι εδώ χαρακτηριστική η περίπτωση του Ιωάννη Μεταξά. Ακραιφνής-τότε- βασιλόφρων σ' επιστολή του από 3 Νοεμβρίου 1922, προς τον Πρωθυπουργό Σ. Κροκιδά εκθέτει...«...πρέπει να αναζητηθώσι δι όσον ένεστι ευρείας ερεύνης και να τιμωρηθώσιν οι υπαίτιοι της εθνικής συμφοράς...»... Και συνεχίζει ο κύριος Στεφανάκης . Ότι εξ άλλου, εννοεί τους μετανοεμβριανούς κυβερνήτες, μάλλιστα δε κατ'  ουσίαν τους εκτελεσθέντες αποδεικνύεται από το αυτό ημερολόγιο...(και αναφέρεται στην συζήτηση που είχε ο Ι. Μεταξάς στις 25 και 29 Μαρτίου 1921 με Γούναρη και Πρωτοπαπαδάκη).
Κ. Ι. Δεσποτόπουλος:  
«Εξ' άλλου επισημαίνει ο Γ.Κ. Στεφανάκης τη συμμετοχή κάπως και του Ιωάννη Μεταξά, του μετά δεκατέσσερα χρόνια δικτάτορα, στην ευθύνη για την προσφυγή στην «αιματηρή κάθαρση», με την επιστολή του ιδιαίτερα προς τον Πρωθυπουργό τότε Σ. Κροκιδά, τον μη σύμφωνο προς την επικειμένη καταδίκη, ώστε να παραιτηθεί. Εντυπωσιάζει, οπωσδήποτε ότι φέρονται να έχουν προσωπική ευθύνη και οι δύο έπειτα δικτάτορες,(εννοεί τον Ι. Μεταξά και τον Θ. Πάγκαλο)  διαπρεπέστατοι αξιωματικοί του ελληνικού στρατού και με τίτλους συμμετοχής στις ένδοξες επιτυχίες του ...

Η απάντηση της Ιωάννας Φωκά που δημοσιεύεται στην ΕΣΤΙΑ περιορίζεται στην επιστολή Κροκιδά και όχι σε πολλά άλλα λανθασμένα σχόλια αυτής της δημοσίευσης

Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος και ο Ιωάννης Μεταξάς

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_14/11/2010_422175

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΙΩΑΝΝΑΣ ΦΩΚΑ –ΜΕΤΑΞΑ

ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ 28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2010

Το άρθρο του Ακαδημαϊκού και φιλοσόφου κυρίου Κ. Ι. Δεσποτόπουλου, στην Καθημερινή, την 28^η Οκτωβρίου 2010, με τίτλο «Ο ελληνοϊταλικός Πόλεμος και ο Ιωάννης Μεταξάς», δημιούργησε εύλογες απορίες στο κοινό, ως προς τη στάση του Ιωάννη Μεταξά στον πόλεμο.  Με αυθαίρετη  ερμηνεία των προθέσεων του Μεταξά ο κος Δεσποτόπουλος φθάνει σε λανθασμένα ιστορικά συμπεράσματα, σχετικά με την αποστολή του Γεωργίου Πεσμαζόγλου στην Ευρώπη, εκ μέρους του Ι. Μεταξά,  και μάλιστα σε μία κρίσιμη στιγμή για την Ελλάδα, τον Δεκέμβριο του 1940.

O κος Δεσποτόπουλος φανερώνει την στάση του Ι. Μεταξά, με αυτόν τον τρόπο εκ διαμέτρου αντίθετη και ασυνεπή με όσα είχε ήδη ανακοινώσει προς τους Ιδιοκτήτας και Αρχισυντάκτας του αθηναικού τύπου εις το Γενικόν Στρατηγείον, την 30^η Οκτωβρίου αλλά και με την τελευταία προ του θανάτου του, γραπτή διακοίνωση προς την αγγλική Κυβέρνηση, την 18^η Ιανουαρίου 1941. «Διακοίνωσις του Έλληνος Πρωθυπουργού Ι. Μεταξά προς την Βρεταννικήν Κυβέρνησιν». Τα κείμενα αυτά περιέχονται ως αδιαμφισβήτητα ντοκουμέντα στην έκδοση του «Ημερολογίου» του Ι. Μεταξά και επανειλημμένως έχουν εμφανισθεί στον ημερήσιο τύπο. Στο Ημερολόγιο του Μεταξά υπάρχουν επίσης σαφείς καταγραφές ως προς τη θέση του απέναντι στη Γερμανία, ως μύχιες σκέψεις του, που ίσως ποτέ να μην έβλεπαν το φώς της δημοσιότητας.

20 Δεκεμβρίου, Παρασκευή- 54^η ημέρα.

Ευτυχώς η επίσκεψις του Γερμανού (Πρεσβευτή) δεν είχε κακά αποτελέσματα. Στην αρχή –χθές- ενόμισα ότι θα επήρχετο ρήξις. Και ότι οι Γερμανοί θα μας επίεζαν με απειλάς. Ευτυχώς τίποτε από αυτά. Ήμουν έτοιμος για όλα....   

30 Δεκεμβρίου, Δευτέρα – 64^η ημέρα

... «Τηλεγράφημα τελευταίον Ραγκαβή (ο Έλληνας Πρεσβευτής στο Βερολίνο). Μας συμβουλεύει προσπέσωμεν εις Χίτλερ και ζητήσωμεν ειρήνην προς Ιταλίαν, δηλαδή να’ ατιμασθώμεν. Άλλως, λέγει, θα μας επιτεθή η Γερμανία. Είναι μωρός και κακοήθης». 

4 Ιανουαρίου, Σάββατον- 69^η ημέρα

Τηλεγράφημα Λέγγερη Βερολίνον. (Συνταγματάρχης, Στρατιωτικός Ακόλουθος Πρεσβείας Βερολίνου) Συγκέντρωσις γερμανικού στρατού περιφέρειαν Αραδ-Σζεγκεδίν- Τούρνο Σεβερίνου. Αρχισε 12 μεραρχίες. Κατά Γιουγκοσλαυίας ; Δια να αφήσει διάβασιν προς Θεσσαλονίκην ; Ωστε εναντίον μας ; Τι άλλο δύναται να είναι; Και τότε εξηγούνται προειδοποιήσεις Γερμανών δια Ραγκαβή, τελευταίαι χθεσιναί δια Ανγκερερ προς Διάδοχον- και δια πατρός της προς Φρειδερίκην, να υποταχθώμενεις Χίτλερ! – Καλλίτερα να πεθάνωμεν.

Απαντώντας, για λόγους ιστορικής ακρίβειας, στο παντελώς ανακριβές άρθρο του κου. Δεσποτόπουλου,  παραθέτω αυτούσιο το κείμενο του Γεωργίου Πεσμαζόγλου, από το βιβλίο των απομνημονευμάτων του, με τίτλο :

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟΝ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ (1889-1979), Αθήνα 1999,  στο οποίο αναφέρεται στην συγκεκριμένη αποστολή, την οποίαν του είχε αναθέσει ο Ιωάννης Μεταξάς την 2^α Δεκεμβρίου 1940, υπογραμμίζοντας τα σημαντικά σημεία που φανερώνουν το πνεύμα του.

Επίσης, ο κος Δεσποτόπουλος δεν μας δικαιολογεί γιατί αυθαίρετα αποκαλεί τον Ιωάννη Μεταξά

«Παράνομο Κυβερνήτη» αφού η Κυβέρνησή του που σχηματίστηκε την 13 Απριλίου 1936 έγινε μετά την εντολή που έλαβε από τον Βασιλέα Γεώργιο Β’, βάσει του Συντάγματος, ως αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως Δεμερτζή να σχηματίσει Κυβέρνηση. Η Κυβέρνησή αυτή έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από την Τρίτη Αναθεωρητική Βουλή, με ψήφους 241 υπέρ 16 κατά και 4 λευκά, παρόλο που ήταν γνωστό σε όλους ότι ενδέχεται ο Μεταξάς να κάνει Δικτατορία. Αλλά και η άρση των άρθρων του Συντάγματος που ζήτησε από τον Βασιλέα Γεώργιο να υπογράψει την 4^η Αυγούστου, ( Βλ. Μαρκεζίνη) δεν ήταν παράνομη, αφού στηριζόταν στον νόμο, τον γνωστό ως Ιδιώνυμο, τον  4229/1929, που είχε ψηφίσει η Βουλή με Πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο το 1929.

       

Όσο, για το πόσο σώφρων υπήρξε ο Ι. Μεταξάς, ευχαριστούμε για τον  έπαινο στον κ Δεσποτόπουλο, μόνο που ο Ιωάννης Μεταξάς δεν ήταν σώφρων μόνο τον τελευταίο μήνα της ζωής του, αλλά όπως φανερώνουν τα ντοκουμέντα υπήρξε σώφρων καθ’ όλη την διάρκεια του στρατιωτικού και πολιτικού βίου του. Στην επιχείρηση των Δαρδανελίων είχε σωστά προβλέψει, και εάν είχε εισακουσθεί δεν θα είχε επέλθει η Μικρασιατική Καταστροφή. Το ενδιαφέρον του ήταν πάντα στραμμένο στο συμφέρον της Ελλάδος, στη περίπτωση όμως αυτού του Β Παγκοσμίου Πολέμου ήταν άρρηκτα δεμένο και με την εξέλιξη του Ευρωπαϊκού Πολέμου.  Αν η Ελλάδα δεν είχε αντισταθεί, καθυστερώντας με αυτόν τον τρόπο έξι μήνες  τα σχέδια του Χίτλερ, και αναγκάζοντας τον να δημιουργήσει νέο μέτωπο στα Βαλκάνια,  οι Ναζί θα είχαν εισβάλει νωρίτερα στην Ρωσία, με άγνωστο το αποτέλεσμα. 

 Πολλοί ιστορικοί αναγνωρίζουν την συμβολή της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου,  και υποστηρίζουν ότι η άμυνα της Ελλάδος καθυστέρησε την ταχεία επέκταση του Ναζιστικού καθεστώτος. 

Ο Ιωάννης Μεταξάς όχι μόνο ήταν αντίθετος στα καθεστώτα του Άξονα, επιπλέον όπως διατυπώνει τις σκέψεις του, στις 30 Οκτωβρίου 1940, με την γνωστή διορατικότητά του,  ήδη από την επιτυχία της  επιχείρησης των Άγγλων στην Δουνκέρκη, στις 2  Ιουνίου 1940, είχε προβλέψει και την ήττα της Γερμανίας. 

ΕΠΙΚΑΙΡΑ: http://ioannismetaxas.gr/Epikera.html

28η Οκτωβρίου 1940

...πρίν απο 70 χρόνια!

http://ioannismetaxas.gr/28nOktovriou.html

4η Αυγούστου 1936

1933- Με το αποτυχημένο κίνημα επιβολής δικτατορίας του Πλαστήρα - Βενιζέλου
1934- Με τη συζήτηση να περιστρέφεται στο ποιός θα κάνει την δικτατορία.
1935- Με το αποτυχημένο κίνημα των Αξιωματικών Ναυστάθμου και την δίκη 1.130 υπευθύνων  (εκ των οποίων οι κυρίως υπεύθυνοι Βενιζέλος και Νικ. Πλαστήρας είχαν διαφύγει στο εξωτερικό, και τελικά κατεδικάσθηκαν εις θάνατον και αυτοί και άλλοι 60, σε ισόβια 57, σε πρόσκαιρες ποινές 20, σε μικρότερες ποινές 57. Εκτελέστηκαν δε από το έκτακτο στρατοδικείο ο Παπούλας και ο Κοιμήσης. (Γρ. Δαφνής. Η Ελλάς μεταξύ δύο Πολέμων  Β τ.343 -354)
1935- Με το κίνημα του Κονδύλη και την επάνοδο του Βασιλέως Γεωργίου Β'.
1936.- Με το κίνημα του νέου «Στρατιωτικού Συνδέσμου» με αρχηγό τον Κ. Πλατή.

Φθάνουμε στις εκλογές του Ιανουαρίου 1936, που διενεργήθηκαν σωστά από την υπηρεσιακή  Κυβέρνηση Δεμερτζή, όπου ο Αρχηγός του κόμματος των Ελευθεροφρόνων, Ιωάννης Μεταξάς, έλαβε 7 έδρες στο Κοινοβούλιο). Τον Μάρτιο αναλαμβάνει το Υπουργείο Στρατιωτικών, γεγονός που επικροτεί ο Ε. Βενιζέλος (Επιστολή προς Λ. Ρούφον), και δημοσίευμα στο Ελεύθερο Βήμα 18 Μαρτίου 1936).  Η πλήρης αποδοχή του Ιωάννη Μεταξά από τον πολιτικό κόσμο, ως Πρωθυπουργού ολοκληρώνεται αφού έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή με 241 ψήφους υπέρ.

Η Γ' αναθεωρητική Βουλή έκλεισε στις 30.4.1936, και ο Μεταξάς στις 3.5.1936 αναχώρησε προκειμένου να λάβει μέρος στο Συμβούλιο της Βαλκανικής Συνεννοήσεως στο Βελιγράδι. Στις 29 Ιουνίου ο Νικόλαος Πλαστήρας ανοικτά καλεί τον Μεταξά να κηρύξει δικτατορία, υπό τον όρο να επαναφέρει όλους του αποτάκτους μέχρι και του τελευταίου δεκανέως (Ανεξάρτητος 29.6.1936). 

Το Μάιο 1936 απεργίες με πολλά θύματα ξεσπούν στην Θεσσαλονίκη και νέες απεργίες ακολουθούν στις 4 Ιουλίου του 1936. Λίγες μέρες αργότερα στην Ελλάδα αναμένεται να ξεσπάσει η 248η  απεργία εκείνης της χρονιάς.  Η ΓΣΕΕ κηρύττει γενική απεργία εναντίον της υποχρεωτικής διαιτησίας ενώ τα φιλεργατικά μέτρα, με το Βασιλικό Διάταγμα για την υποχρεωτική διαιτησία δημοσιεύθηκαν την 21.7, η γενίκευσις του οκταώρου εξηγγέλθη την 28.7, και η απόφασις περί κατωτάτου ορίου ημερομισθίου την 30.7. Την 29 Ιουλίου η πανεργατική συγκέντρωση του «Κεντρικού» ορίζει την απεργία για την 5 Αυγούστου ενώ  νέες συμπλοκές ξεσπούν στον Πειραιά, Σέρρες, Λαύριο, όπου γίνεται και η πρώτη δυναμιτιστική απόπειρα με υλικά, που έχουν κλαπεί από τις αποθήκες του στρατού.

Η κομμουνιστική απειλή υπήρξε ασφαλώς ένας λόγος σοβαρός αλλά όχι ο αποφασιστικός για την  μεταβολή του πολιτεύματος. Είναι βέβαιο ότι τα εξωτερικά γεγονότα επηρέασαν καθοριστικά την απόφαση του Γεωργίου Β' και του Πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά για την  επιβολή της 4ης Αυγούστου.

1936. Με την άρση των κυρώσεων κατά της Ιταλίας καταρρέει οριστικά η «Κοινωνία των Εθνών» και το σύστημα στο οποίο είχε στηριχθεί η Ειρήνη του Κόσμου.
1936. Ο Λούντεντορφ δημοσιεύει με τίτλο «Ολοκληρωτικός Πόλεμος» την επερχόμενη σύγκρουση, άλλοι συγγραφείς την ίδια εποχή προβλέπουν σύγκρουση Αγγλίας Ιταλίας για την κυριαρχία της Μεσογείου.
1935. Ο Χίτλερ στις 16 Μαρτίου έγινε Καγκελάριος, κατήγγειλε την Συνθήκη των Βερσαλλιών και του Λοκάρνο και έκανε υποχρεωτική την στράτευση.
1935 Ο Μουσολίνι τον Οκτώβριο εισβάλλει στη Αβησσυνία και τον Μάιο 1936 ολοκληρώνει την κατάληψη της καταλαμβάνοντας την Αντίς Αμπέμπα.
1936. 10η  Φεβρουαρίου η Γκεστάπο ανωτέρα από το νόμο
1936. 7η Μαρτίου ο Γερμανικός στρατός εισβάλλει στην περιοχή του Ρήνου.
1936. Η  Ρωσία με δικτάτορα τον Στάλιν εξαπέλυσε κύμα εκκαθαρίσεων, με ομαδικές συλλήψεις, Νεκροί 2.000.000,  εκτοπισθέντες στη Σιβηρία. 7-8.000 000
1936. 17η Ιουνίου αρχίζει ο Ισπανικός εμφύλιος ( 700.000 νεκροί).
1936. 19η Ιουλίου ο Φράνκο έκανε την αντεπανάσταση.
1936. 1η Οκτωβρίου ο Φράνκο εγκαθίδρυσε την δικτατορία..

Ο ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ 4 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1938 pdf

1936. Την 4η Αυγούστου, εν όψει των διεθνών εξελίξεων, ο Ιωάννης Μεταξάς, με αφορμή την πανεργατική απεργία της 5ης Αυγούστου, ζητά από τον Βασιλέα Γεώργιο την άρση  των 'Αρθρων του Συντάγματος 5,6,10,11,12,14,20, και 95 (βάσει του Νόμου  4229/1929 που είχε ψηφίσει η Βουλή επί Βενιζέλου).  Θεωρεί την λύση αυτή στην οποία οδηγείται αναγκαστικά η χώρα ως  την μόνη  μπρος στο αδιέξοδο που την είχε οδηγήσει ο κοινοβουλευτισμός.  Το Διάγγελμα πρός τον Λαόν δια την Μεταβολήν της 4ης Αυγούστου 1936, και ο λόγος που εκφωνεί από ραδιοφώνου την 10η Αυγούστου, ο Ιωάννης Μεταξάς ως Εθνικός Κυβερνήτης (Λόγοι σελ. 16-18), προς τους Έλληνες, τις Ελληνίδες και την ελληνική νεολαία φανερώνει τους λόγους από τους οποίους οδηγήθηκε στην άρση των άρθρων του Συντάγματος και τους Σκοπούς της 4ης Αυγούστου. 

Από την 4η Αυγούστου και μέχρι το θάνατό του, θα κυβέρνηση την Ελλάδα σε καιρούς εξαιρετικά δύσκολους, με βοηθό του την Κυβέρνησή του και την σύμπραξη και καλή θέληση των Ελλήνων, που κατανόησαν την σοβαρότητα της καταστάσεως. Με την θετική στάση τους στις αποφάσεις και στα έκτατα μέτρα που πήρε, του έδωσαν την δύναμη να φέρει εις πέρας το 'Εργο της 4ης Αυγούστου και της ετοιμασίας του πολέμου. Στον ηρωικό στρατό αλλά και στον άμαχο  πληθυσμό και την Νεολαία, που συμπαραστάθηκε και στήριξε τα Έργα της  4ηςΑυγούστου, οφείλεται η Νίκη.

Τακτικά χαρακτηρίζεται το καθεστώς της 4ης Αυγούστου ως φασιστικό. Ήταν όντως και ως πιο  σημείο επηρεάστηκε από τα σύγχρονά του φασιστικά καθεστώτα της Ευρώπης; Ο ίδιος ο Μεταξάς δεν εκφράζει πουθενά κάποιο θαυμασμό για αυτά τα  καθεστώτα, κάθε άλλο. Ούτε υπάρχει ένα σημείο στο οποίο να φανερώνεται μία σκέψη συμπάθειας μίμησης ή συνεργασίας. Άλλωστε ο Μεταξάς έχει μία φυσική αλλεργία προς κάθε τι μη ελληνικό αν και δέχεται ότι θαυμάζει στους Γερμανούς μόνο για τα χαρακτηριστικά που λείπουν από τους Έλληνες, όπως την πειθαρχία. Στο Ημερολόγιο του (2 Ιανουαρίου 1941, τόμος Δ' σελ.553) υπάρχει η κριτική και η περιφρόνηση του προς αυτά. Ο Κωνσταντίνος Σαράντης σε μελέτη που επιγράφετε: Η ιδεολογία και ο πολιτικός χαρακτήρας του καθεστώτος του Ιωάννου Μεταξά στην συλλογική έκδοση, με επιμέλεια Θάνου Βερέμη, και  τίτλο «ο Μεταξάς και η εποχή του».Αθήνα, Ευρασία 2009, λέει. «Σε γενικές γραμμές, λοιπόν, το καθεστώς της 4ης Αυγούστου δεν συγκέντρωνε τα απαραίτητα αποφασιστικά χαρακτηριστικά που θα το έθεταν χωρίς αμφιβολία στην ίδια κατηγορία με τα δυτικοευρωπαϊκά φασιστικά και εθνικοσοσιαλιστικά κράτη, όποιες και αν ήταν οι εμφανείς ομοιότητες και σχέσεις με αυτά». Αν θέλουμε να περιγράψουμε με ακρίβεια τι κράτος ήταν η 4η Αυγούστου θα κρατήσουμε τα λόγια του ιδίου του Μεταξά.  Η Ελλάδα έγινε ένα Κράτος αντικομουνιστικό, Κράτος αντικοινοβουλευτικό, Κράτος ολοκληρωτικό, Κράτος με βάση αγροτική και εργατική, και κατά συνέπεια αντιπλουτοκρατικό χωρίς κόμμα ιδιαίτερο να κυβερνά.

Στις 19 Ιουλίου του 1935, έχει ήδη γράψει στην Εφημερίδα των Ελλήνων, την ανησυχία και αμφιβολία του, ως προς την Δικτατορική διακυβέρνηση, όμως ένα χρόνο αργότερα είναι υποχρεωμένος εκ των πραγμάτων να την εφαρμόσει ο ίδιος.
«Αλλ' είναι αι δικτατορίαι η λύσις ; Κανείς ευσυνείδητος δικτάτωρ δεν θα έδιδε καταφατικήν απάντησιν εις αυτό το ερώτημα. Των δικτατοριών το μοιραίον μειονέκτημα είναι η αδυναμία και αυτής ακόμη της προβλέψεως της διαδοχής των. Αποτυγχάνουσαι ή επιτυγχάνουσαι αι δικτατορίαι είναι συνδεδεμέναι με τας τύχας του δικτάτορος και δεν έχουν διάδοχον άλλον πλην του χάους»  

Στο Ημερολόγιό του συμπληρώνει το 1937.
Μήνες αγωνίας, ανησυχίας ποτέ αναπαύσεως. Ζωή γεμάτη από κινδύνους. Οι άλλοι δεν τα είδαν ούτε θα τα μάθουν ποτέ...Ολα τα έθαψα μέσα μου χάριν της Χώρας. Μίαν ημέραν άλλοι που κάτι αντελήφθησαν, μπορεί να τα είπουν...  

Ο Ναύαρχος Καββαδίας στο βιβλίο του « Ο Ναυτικός Πόλεμος του 1940» καταθέτει ότι,  στο Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο, που έγινε το φθινόπωρο του 1936, ανάμεσα σε άλλα, ο Ιωάννης Μεταξάς παρουσία του: Αντιστρατήγου Ι. Παπαβασιλείου, Αντιναύαρχου Δ. Οικονόμου, Υποναύαρχου Α. Σακελλαρίου, Πλοιάρχου Ε.Καββαδίαν, Πλοιάρχου Χ. Δελαγραμμάτικαν, Πλοιάρχου  Χ. Κοννιάλη. Πλοιάρχου Π. Ιωάννίδη, είπε τα εξής:
Αυτό που θα σα είπω δεν θα το ανακοινώσητε εις κανένα. Προβλέπω πόλεμον μεταξύ Αγγλικού και Γερμανικού συγκροτήματος. Πόλεμον πολύ χειρότερον από τον προηγούμενον. Εις τον πόλεμον αυτόν θα κάνω ό,τι μπορώ δια να μην εμπλακεί η Ελλάς, αλλά τούτο δυστυχώς θα είναι αδύνατον. Και επαναλαμβάνω και πάλιν, αυτό προ παντός να μην εξέλθη της αιθούσης αύτης, είναι περιττόν να σας είπω ότι η θέσις μας εις την σύρραξιν αυτήν θα είναι παρά το πλευρόν της Αγγλίας.
Το κείμενο αυτό  επιβεβαιώνεται και αναφέρεται στο έργο του Αντιναυάρχου Δημητρίου Γ. Φωκά: «Έκθεσις επί της Δράσεως του Ναυτικού κατά τον Πόλεμον 1940-1944», Τυπογραφείον Π.Ν 1953. Τόμος Α. σελ.9, κεφ.2. Η Πολιτική της Ελλάδος και το Επιτελικόν της Πρόγραμμα.  
Η πολιτική του Ιωάννη Μεταξά στηρίχτηκε από εκείνη την εποχή αφ΄ ενός, στην απόφαση της μη εμπλοκής της Ελλάδος στον πόλεμο και της αποφυγής πάσης ενέργειας δυναμένης να εμπλέξει την χώραν εις ρήξιν ή την δημιουργία δυσαρέσκειας προς κάποια Μεγάλην Δύναμιν, αφ' ετέρου και παραλλήλως στην προετοιμασία του στρατού και της κοινωνίας δια την αντιμετώπιση παντός ενδεχομένου.
Η θέσι του στο πλευρό  των Συμμάχων είναι δεδομένη από την αρχή, όμως υπό όρους. Η απαίτηση για τα Δωδεκάνησα ήταν ο στόχος του. Πέρα όμως από όλα αυτά η απόφασή του να αμυνθεί κατά πάσης προσβολής του Ελληνικού εδάφους, είναι έκδηλη και δηλωμένη ποικιλοτρόπως από την 18 Μαρτίου 1939. Ημερολόγιο 18 Μαρτίου.

Επιστολή της κυρίας Ιωάννας Φωκά-Μεταξά προς την εφημερίδα «η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»

Ο τορπιλισμός της «Ελλης»

Κύριε διευθυντά

Την Κυριακή 6 Ιουνίου, με επιμέλεια του κ. Νίκου Χρυσολωρά, παρουσιάστηκε στην εφημερίδα σας «Η Καθημερινή» το άρθρο του κ. Ζήση Φωτάκη, το οποίο καταλήγει με τα εξής λόγια του Γκράτσι: «Η ιταλική κυβέρνηση μπορούσε να υπερηφανεύεται γιατί είχε κατορθώσει να συσπειρώσει σε μια αραγή ψυχική ενότητα ένα λαό βαθιά διαιρεμένο από αγεφύρωτες πολιτικές διαφορές και από βαθιά και παλιά πολιτικά μίση, γιατί είχε εμπνεύσει τη γενναία και ακλόνητη απόφαση να πεθάνει εν ανάγκη για την πατρίδα του». Είναι προφανές ότι ο κ. Φωτάκης αγνοεί το έργο της διακυβερνήσεως του Ιωάννη Μεταξά και του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου, που μοναδικό τους στόχο και έργο είχαν την ηθική προετοιμασία και ενότητα του ελληνικού λαού, μαζί με την πολεμική προπαρασκευή, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η επερχόμενη θύελλα του πολέμου. Το έργο του απέδωσε τους καρπούς τη στιγμή της κρίσεως, την ώρα του πολέμου. Και έτσι φτάσαμε στη νίκη με την ηρωική στάση όλων. Ο λαός όμως είχε πολύ νωρίτερα συσπειρωθεί γύρω από τον εθνικό κυβερνήτη, όπως φανερώνουν πλείστα όσα στοιχεία και το μήνυμά του «ή ταν ή επί τας», που προϋπήρχε σε όλες τις επί μέρους εκφράσεις του πρωθυπουργού και της ΕΟΝ προς τον ελληνικό λαό.

Η ενότητα του λαού και η εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του βοήθησαν να ολοκληρωθούν τα έργα, κατά το διάστημα που προηγήθηκε του τουρπιλισμού της «Ελλης». Καιρός είναι να αποδώσουμε την ιστορική αλήθεια στον ελληνικό λαό, ιδίως στους νέους, και να μη στερούμε την ελληνική Ιστορία από τη δική της δόξα, δίδοντας τα εύσημα στον Ιταλό εχθρό. Καιρός είναι να αναγνωρίσουμε ότι η Νίκη και η ενότητα του λαού ανήκει στη σώφρονα διακυβέρνηση του Ιωάννη Μεταξά.

Ιωαννα Φωκα - Μεταξα - Αρχαιολόγος - συγγραφεύς

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_16/06/2010_404649

 

Ο κ. Ζήσης Φωτάκης είναι διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, γράφει στο άρθρο του...

Προετοιμασία για πόλεμο

Την επαύριο του τορπιλισμού της «Ελλης», δεν εξερράγη ελληνο-ιταλικός πόλεμος πάρα την περαιτέρω κλιμάκωση των ιταλικών προκλήσεων. Η χώρα ολοκλήρωσε απλώς τις τελευταίες της προετοιμασίες για τον μεγάλο αγώνα που επέκειτο. Η ηθική όμως προετοιμασία είχε, εν πολλοίς, ολοκληρωθεί λόγω του τορπιλισμού της «Ελλης». Οπως εύστοχα παρατηρεί ο Γκράτσι: «Η ιταλική κυβέρνηση μπορούσε να υπερηφανεύεται γιατί είχε κατορθώσει να συσπειρώσει σε μια αρραγή ψυχική ενότητα έναν λαό βαθιά διαιρεμένο από αγεφύρωτες πολιτικές διαφορές και από βαθιά και παλιά πολιτικά μίση, γιατί είχε εμπνεύσει τη γενναία και ακλόνητη απόφαση να πεθάνει εν ανάγκη για την πατρίδα του». Αυτή είναι και η κληρονομιά της «Ελλης» στο έπος του 1940 και κατ' επέκταση στην εθνική μας επιβίωση.

Ο τορπιλισμός της «Ελλης» στην Τήνο - EΛΛAΔA 6 Jun, 2010 Τον Αύγουστο του 1940, η Γερμανία είχε θέσει ήδη υπό τον έλεγχό της το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης και η Luftwaffe βομβάρδιζε ανηλεώς (αλλά χωρίς αποτέλεσμα) την τελευταία εστία αντίστασης που είχε απομείνει στις Βρετανικές Νήσους. Παράλληλα, ο Χίτλερ κατέστρωνε το πλέον μεγαλεπήβολο από τα...
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_06/06/2010_403530

 Σειρά προκλήσεων - EΛΛAΔA 6 Jun, 2010 Στο ξεκίνημα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η ναυτική σημασία του γεωγραφικού χώρου και στόλου της Ελλάδας δεν είχε την αντίστοιχη βαρύτητα που εμφάνιζε το καλοκαίρι του 1914. Το γεγονός αυτό που, εν πολλοίς, απέρρεε από την προτεραιότητα που απέδιδε η Μεγάλη Βρετανία στην προάσπιση των...
 http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_06/06/2010_4

Τα 132 τεύχη του περιοδικού "η ΝΕΟΛΑΙΑ

http://ioannismetaxas.gr/Periodiko_Neolaia.html 

Το περιοδικό «ή Νεολαία» (τα 132 τεύχη) είχε ποικίλη ύλη παιδική και νεανική, μορφωτική και ενημερωτική. Μυθολογία, ιστορικά διηγήματα, σελίδες ιστορίας, σελίδες του Ευαγγελίου και της Ορθοδοξίας, διηγήματα ελληνικά και ξένα σε μετάφραση, παραμύθια του Ελληνικού λαού, σελίδες με παιγνίδια και αστεία, με χειροτεχνία και καλλιτεχνική δημιουργία. Παράλληλα εγκυκλοπαιδικές γνώσεις επαγγελματικό προσανατολισμό, Ιατρικές γνώσεις υγιεινής. Με την  αλληλογραφία που αναπτύχθηκε, με τους συντάκτες του περιοδικού, έγινε δημοσίευση πεζών κειμένων, ποιημάτων και εντυπώσεων των φαλαγγιτών από τη ζωή στην Ε.Ο.Ν, τις εκδρομές, και τους αθλητικούς αγώνες σε όλη την Ελλάδα. Αναφορές από τις δραστηριότητες, όπως μία κατάσβεση πυρκαιάς στην Σαλαμίνα, από νέους της Ε.Ο.Ν, τον Αύγουστο του 1940. Ανάμεσα στους συγγραφείς ανακαλύπτουμε πρόσωπα γνωστά αργότερα.

Μέσα από την «Νεολαία» δινόντουσαν πληροφορίες για ομαδικές δραστηριότητες, όπως η περισυλλογή των αχρήστων αντικειμένων -Ανακύκλωσης (2.9.1940). Υπήρχαν συμβουλές για την ασφάλεια των πολιτών σε περίπτωση πολέμου. Σε τεύχη του Ιουλίου του 1940 βρίσκουμε συμβουλές για την αεράμυνα. Πριν η τορπίλη κτυπήσει το καταδρομικό ΕΛΛΗ, συμβουλές για την αναγνώριση συμπτωμάτων χημικού πολέμου και την αντιμετώπιση  με κατάλληλα μέσα.
 
Ο Ιωάννης Μεταξάς, με τη γενική διαπαιδαγώγηση των νέων στα ιδεώδη της φυλής, θύμιζε το ηρωικό παρελθόν της φυλής, με πρόβλεψη να αναγεννήσει την πίστη στο μέλλον της Ελλάδος, προσφέροντας ένα όραμα για τον επόμενο ρόλο που θα μπορούσαν να έχουν οι Έλληνες στον Ευρωπαικό πολιτισμό, ρόλο πνευματικό.

Η συμμετοχή στην ΕΟΝ στην αρχή λειτούργησε προαιρετικά μετά όμως ένα χρόνο, ιδίως μετά από το 1939 όταν πια η Ιταλία μπήκε στον πόλεμο η ένταξη στην Ε.Ο.Ν. έγινε υποχρεωτική και η οργάνωση έφτασε να περιλαμβάνει 1.500.000 παιδιά.

Πολλοί στεναχωρήθηκαν και θύμωσαν γιατί ο Ι. Μεταξάς διέλυσε την οργάνωση των Προσκόπων. Ήταν αναγκαίο να υπάρχει ενότητα και κοινή προσπάθεια, κατευθυνόμενη από την Ελλάδα και όχι από την Αγγλία, στην οποία παραδοσιακά ανήκε και προήρχετο ο προσκοπισμός και διατηρούσε δεσμούς. Στην πολιτική του ο Ι. Μεταξάς μπορεί να ήταν σύμμαχος των Αγγλων είχε όμως και αντιρρήσεις σε πολλά σοβαρά θέματα που δεν συνέφεραν την Ελλάδα και αφκριβώς αυτό ήθελε να αποφύγει την ανάμειξη τους και την διάσπαση που κινδύνευε να υποστεί.   

«ή Νεολαία» άρχισε να τυπώνεται και κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1938. Τα συνθήματα που έχει ήδη στην πρώτη σελίδα μαρτυρούν το λόγο υπάρξεως της.    

http://ioannismetaxas.gr/Periodiko_Neolaia.html 

"ΣΠΙΘΑ" - Ελεύθερη Ελληνική Ψυχή

Μετά την διάλυση της Ε.Ο.Ν από την κυβέρνηση Τσολάκογλου, το καλοκαίρι του 1941, δημιουργήθηκε μια μυστική αντιστασιακή οργάνωση με πρωτοβουλία της κόρης του Ιωάννου Μεταξά, Λουκίας, η οποία υπήρξε και η Πρόεδρος της Οργάνωσης. Στην οργάνωση συμμετείχαν ως ιδρυτικά μέλη  νέοι και νέες της Ε.Ο.Ν, και ως  απλά μέλη άλλα πρόσωπα εκτός Ε.Ο.Ν. Σύντομα οι γυναίκες αποσπάστηκαν από τους άνδρες και ίδρυσαν την «ΣΠΙΘΑ», αμιγώς γυναικεία αντιστασιακή ομάδα,  ενώ οι άνδρες στην πλειονότητα παλαιά μέλη της Ε.Ο.Ν, έξη μήνες αργότερα συγκρότησαν το «ΕΘΝΙΚΟ ΚΟΜΙΤΑΤΟ ΝΕΩΝ», στους οποίους παραχωρήθηκε από την ΣΠΙΘΑ και η επωνυμία της πρώτης εφημερίδας, που είχαν βγάλει και ονομαζόταν " Ελεύθερη Σκέψη", ενώ η «ΣΠΙΘΑ» τύπωνε και μοίραζε την εφημερίδα  "Ελεύθερη Ελληνική Ψυχή".

Tα ιδρυτικά μέλη της ΣΠΙΘΑΣ ήταν:
Λουκία Μεταξά,  

Λόπη Λαχανά,
Ελένη Φραγκιά (Παπαδήμου),  

Φανή Λαμπαδαρίου,
Ελένη Γιαννακάκου, 

Μαρία Αργυροπούλου,
Ερασμία Σαυροπούλου,  

Καίτη Αναγνωστοπούλου, Ελένη Νταουντάκη,
Μαρία Κωνσταντάτου,  Αντιγόνη Βρυώνη (Χατζηθεοδώρου),
Γεωργία Μαυραγάνη, Βαρβάρα Αγαπητού, Λούλα Γιαννακάκου,
Μαίρη (Παππά) Ουτσελάτση, Ελένη Καζολέα, Ντίνα Αιλιανού,
Ρίτα Μυριβήλη, Λελέ Σκουζέ.

Η ΣΠΙΘΑ αγωνίστηκε για τους σκοπούς της από την 1η  Δεκεμβρίου 1941 έως την 12η  Μαρτίου1945. Αναγνωρίσθηκε από το Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων ΔΕΠΑΘΑ /Γραφείο Εθνικής Αντιστάσεως Αριθ.Φ.0686011/12315/38813/69. Μετά την απελευθέρωση συνέχισε τον αγώνα της ως Ε.Γ.Ο. - ΣΠΙΘΑ, σε συνεργασία με την ομάδα «Οι φίλοι του χωριού» για την ενίσχυση των κατοίκων των παραμεθορίων περιοχών.

Σκοπός της ΣΠΙΘΑΣ ήταν «η με βάση τα στελέχη της Ε.Ο.Ν δημιουργία συνοχής και ενότητος δράσεως, μεταξύ όλων των Ελληνίδων, που δεν ανέχονται τον αφόρητο ζυγό της δουλείας και επιθυμούν να συντείνουν παράλληλα προς τον αγώνα τον οποίον κάνουν τα αδέλφια τους, εις την απελευθέρωση της Πατρίδος και τη δημιουργία ενός καλύτερου Εθνικού μέλλοντος». Τομείς  της δράσης της Οργάνωσης, όπως αναφέρεται στο Καταστατικό της, ήταν: α) Η  κοινωνική πρόνοια και ειδικά η περίθαλψη των τραυματιών. β) Η διατήρηση και τόνωση του εθνικού φρονήματος   των εργαζομένων.

O αγώνας της  στελεχώθηκε κατά κλιμάκια με υπευθύνους περιφέρειας, κέντρων και τομέων δράσεως,  σε σχολεία, εργοστάσια και συνοικίες. Τα 1500 περίπου μέλη της ΣΠΙΘΑΣ εργάστηκαν με αυτοθυσία και ενθουσιασμό και με ποικίλες δραστηριότητες κυρίως στην Αττικη.

Στην πραγματοποίηση των σκοπών της ΣΠΙΘΑΣ  συνετέλεσε η έκδοση της εφημερίδας Ελεύθερη Ελληνική Ψυχή. Όπως σημαντικές ήταν και οι παρενοχλήσεις που οργάνωναν εναντίον των κατακτητών, με  προκηρύξεις, αναγραφές συνθημάτων στους τοίχους με την υπογραφή RAF, το σκίσιμο των ιταλικών και γερμανικών σημαιών, τη συλλογή πληροφοριών για τα στρατεύματα κατοχής.

Η ΣΠΙΘΑ συμμετείχε σε εκδηλώσεις άλλων οργανώσεων μεταξύ των οποίων το ΕΚΝ, Ε.Ο., ΠΕΑΝ και  ΕΑΜ. Σημειώνεται ότι, η συνεργασία με το τελευταίο άρχισε

να κλονίζεται τον Φεβρουάριο του 1942, όταν αντελήφθησαν ότι το ΕΑΜ  κατευθύνεται από το ΚΚΕ. Η συνεργασία διακόπηκε τον Απρίλιο του 1942, όταν το ΕΑΜ  σκόρπισε φυλλάδια στο Πανεπιστήμιο με διεθνιστικά αντιπολεμικά συνθήματα, όπως ότι «τα σύνορα θα καταργηθούν και το αίμα χύνεται άδικα».

Η ΣΠΙΘΑ συνεργάστηκε στην έκδοση και κυκλοφορία του πρώτου ραδιοφωνικού δελτίου, συμμετείχε σε απεργίες που εξυπηρετούσαν αποκλειστικά τον Εθνικό της Αγώνα και οργάνωσε εκδηλώσεις όπως τον  εορτασμό Εθνικών επετείων σε δημόσιους χώρους.

Η εφημερίδα Ελεύθερη Ελληνική Ψυχή, ήταν το όργανο που  βοηθούσε τον αγώνα της ΣΠΙΘΑΣ, ως προς την ενημέρωση των μελών της και του κοινού. Στην Αθήνα και στον Πειραιά κάθε δεκαπενθήμερο μοιράζονταν 2000 φύλλα. Εκδοτική και συντακτική  επιτροπή ήταν η Λουκία Ι. Μεταξά και η Αντιγόνη Βρυώνη-Χατζηθεοδώρου, φιλόλογος, κύρια αρθρογράφος.

Το μότο τηςεφημερίδας ήταν: «Και η ψυχή μου αναγαλλιάζει, γιατ' ο κόρφος καθεμιάς γλυκοβύζαστο ετοιμάζει γάλα ανδρείας και λευτεριάς». (ΣΟΛΩΜΟΣ). Βρίσκεται κάτω από τον τίτλο εντός πλαισίου, αριστερά και δεξιά επίσης εντός πλαισίου: «Σαν την σπίθα κρυμμένη στη στάχτη, εκρυβόταν για μάς Λευτεριά, ήρθε η μέρα πετιέται, ανάφτει και ξεχύθη σε κάθε μεριά». (ΔΗΜΟΤΙΚΟ). Ήταν μια δίστηλη, τετρασέλιδη εφημερίδα,  με ονομασία μηνός έτους, αρ. φύλλου, που κυκλοφορούσε κάθε 15 μέρες. Παράνομος τύπος, του οποίου η εκτύπωση αρχικά γινόταν σε πολύγραφο από τη Λουκία Ι. Μεταξά, στην οικία της στην Αθήνα στην οδό Βαλαωρίτου (αρ.φ.1-22). Τα φύλλα αυτά έχουν μεγαλύτερες διαστάσεις από εκείνα που τυπώθηκαν αργότερα σε πιεστήριο που απέκτησε η ΣΠΙΘΑ (αρ.φ.23-32 σχήμα 21Χ29 εκ). Το φύλλο 32 είναι τυπωμένο σε μικρότερο σχήμα χαρτιού. Η διανομή της Ελεύθερης Ελληνικής Ψυχής γινόταν κρυφά και δωρεάν από τα μέλη της....

http://www.ioannismetaxas.gr/Spitha.html

"ΓΡΑΜΜΗ ΜΕΤΑΞΑ" -ΤΟ ΡΟΥΠΕΛ και οι Γερμανικές δυνάμεις φθάνουν στην Αθήνα 27 Απριλίου 1941

Η «Γραμμή Μεταξά» αποτελείται από 21 μόνιμα οχυρά και εκατοντάδες ημιμόνιμα και επιφανειακά, που φράσουν τις υποχρεωτικές διαβάσεις, από το Βουλγαρικό έδαφος προς την Ελλάδα.. Εκτείνονταν σε μήκος 215 χλμ. μεθοριακής γραμμής και έχουν τα ονόματα Ρούπελ, Ιστίμπει, Λύσσε, Νυμφαία, κλπ..
Τα οχυρά έγιναν για να αντιμετωπίσει ο ελληνικός στρατός τους Βουλγάρους, που είχαν πάγια τακτική την κατάκτηση ελληνικής γης και την έξοδο τους στο Αιγαίο.

Ο κίνδυνος θα μπορούσε να προέλθει επίσης και στην περίπτωση που θα επιτίθεντο στην Ελλάδα οι Γερμανοί, και οι Βούλγαροι επωφελούμενοι από την επίθεση του Αξονος. θα επετίθεντο και αυτοί. Δεν πρέπει να λησμονείται η ασαφής θέση της Βουλγαρίας κατά τον Β' Π. Πόλεμο, η γνωστή θέση της έναντι της Γερμανίας στον πρώτο Π.Πόλεμο και η τελική προσχώρησή της στον Αξονα, την 1 Μαρτίου 1941, δηλαδή 46 μέρες πριν επιτεθούν οι Γερμανοί στην Ελλάδα.

Ονομάσθηκε «Γραμμή Μεταξά» όχι μόνο γιατί στο μεγαλύτερο μέρος της κατασκευάστηκε στη διάρκεια της 4ης Αυγούστου, αλλά γιατί και ο ίδιος ο Μεταξάς, που είχε σχεδιάσει τις μάχες του Β' Βαλκανικού Πολέμου, το καλοκαίρι του 1913, είχε γνωρίσει από κοντά την φυσική μορφή της περιοχής και την αδυναμία των εκτεταμένων συνόρων της Ελλάδος προς την Βουλγαρία.
Η κατασκευή τους είχε αρχίσει το 1914, με σχέδια του Αντισυνταγματάρχη τότε, Ιωάννη Μεταξά, ο οποίος είχε εκπονήσει τη μελέτη τους, ως Διευθυντής της Β' Επιτελικής Διεύθυνσης.
(Ημερολόγιο 2 τόμος).

Ο Μεταξάς για να παρακολουθήσει την εξέλιξη των εργασιών το 1939 που όταν άρχισαν τα έργα, επισκέφθηκε τα εργοτάξια ο ίδιος προσωπικά, με άκρα μυστικότητα. Ακόμα και οι εργάτες που τα έσκαψαν προέρχονταν από την Πελοπόννησο και άλλες μακρινές περιοχές ώστε να μην γνωρίζουν, σε ποιό σημείο της Ελλάδας γίνονταν τα οχυρά  και από αυτούς να διαρρεύσει το μυστικό της κατασκευής τους. Το σχέδιο επέτυχε και οι Γερμανοί βρέθηκαν προ εκπλήξεων. Τεράστιο όγκοι χώματος μετακινήθηκαν, χαράδρες εξαφανίστηκαν,  και το έδαφος έχασε την μορφή που είχε. Δύο -τρείς σειρές  συρματόπλεγμα κύκλωνε το κάθε οχυρό και καμουφλαρίστηκε. Ολο το έργο έγινε από ελληνικά χέρια, με ελληνικά υλικά τα τσιμέντα Τιτάν και από Ελληνες αξιωματικούς. 

Ο στρατηγός Σράιμπερ που εκ των υστέρων, μετά την παράδοση, διατάχθηκε να μελετήσει την κατασκευή τους, χαρακτήρισε την Γραμμή Μεταξά ανώτερη από την αντίστοιχη Γαλλική Μαζινό.  Παρείχαν σωστή θέση, άριστη κάλυψη και προσαρμογή πυρών από το έδαφος.

Η πλήρη τους μορφή, έκταση και κατασκευή με εξαιρετικά ανθεκτικό τσιμέντο μεγάλου πάχους, έγινε ώστε να αντέχουν σε ισχυρές βόμβες,  κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Κάθε μόνιμο οχυρό αποτελείτο από πλήθος υπογείων χώρων που επικοινωνούσαν μεταξύ τους με διαδρόμους.
Ενα οχυρό έπρεπε να εξασφαλίζει αυτάρκεια και να μπορούν να ζήσουν οι υπερασπιστές του ακόμη και όταν είχε κυκλωθεί.
Συνήθως περιλάμβανε πολυβολεία, πυροβολεία, αντιαεροπορικά πυροβολεία, ολμοβολεία, παρατηρητήρια, προβολείς, χειρουργείο, υπόγειους θαλάμους ανδρών, χώρος τροφίμων, ύδρευση και αποχέτευση, υπόγειες αποθήκες πυρομαχικών, σταθμό διοικήσεως, εγκαταστάσεις αερισμού, ασύρματο και υπόγειο τηλεφωνική υπηρεσία με άλλα οχυρά, μυστικές εξόδους για ενέργεια αντεπιθέσεως εκ μέρους της φρουράς του οχυρού.

Τα οχυρά προσβλήθηκαν από τα Γερμανικά στρατεύματα και κράτησαν αντίσταση με τους 7000 ήρωες υπερασπιστές τους. Στην Μάχη των Οχυρών οι Γερμανοί έχασαν 679 αξιωματικούς και 10.489 στρατιώτες. Τα οχυρά παραδόθησαν μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς.  Δεν έπεσαν. Οι ηρωικοί υπερασπιστες απέσπασαν τον παγκόσμιο έπαινο εχθρών και συμμάχων . Η συνθηκολόγηση δεν ήταν απόρροια ήττας αλλα οφειλόταν στην κατάρρευση του γιουγκοσλαυικού μετώπου.
Το Ρούπελ που σήμερα είναι επισκέψιμο ως Μουσείο είχε 6.500 χιλιόμετρα υπογείων χώρων και διαδρόμων, το Ιστίμπει σε απόσταση 250 μέτρα από τα σύνορα είχε 2.300 υπογείες στοές .

Στις 6 Απριλίου άρχισε ο Ελληνογερμανικός πόλεμος . Ο Γερμανός Πρέσβυς στην Αθήνα, Ερμπαχ, ανακοίνωσε στον Α. Κοριζή ότι ο Γερμανικός στρατός ετοιμαζόταν να  εισβάλει και ο Κοριζής επανέλαβε το ΟΧΙ του Μεταξά, το ΟΧΙ των Ελλήνων.

Στις 5.15 το ίδιο πρωί, οι Γερμανοί εφαρμόζοντας τον «αστραπιαίο πόλεμο», blitzkrieg, εισέβαλαν ταυτόχρονα στην Γιουγκοσλαυία και στην Ελλάδα, ενώ τα γερμανικά αεροπλάνα βομβάρδιζαν την Αθήνα, τον Πειραιά κα τον Ναύσταθμο.

Στα σύνορα, στις Μάχες από το Μπέλες έως το Νέστο, οι υπερασπιστές των οχυρών Νυμφαίας, Εχίνου, Λίσσε, Περιθωρείου, Ρούπελ, Ιστίμπει αλλά και στα μεμονωμένα οχυρά της  «ΓΡΑΜΜΗΣ ΜΕΤΑΞΑ», εδόθησαν ηρωικές μάχες. Η δεύτερη τεθωρακισμένη γερμανική μεραρχία θα παρακάμψει τα οχυρά και θα κινηθεί προς νότο μέσα από την κοιλάδα του Αξιού και τα μεσάνυκτα της 8ης Απριλίου οι Γερμανοί εισήλθαν στη Θεσσαλονίκη.

Ο Παπάγος έδωσε διαταγή, στους υπερασπιστές της γραμμής Μεταξά, να συνθηκολογήσουν. Το Ρούπελ παραδόθηκε αλλά οι κατακτητές παρουσίασαν όπλα στους κατακτημένους που εξέρχονταν από το φρούριο, από σεβασμό για την ηρωική τους αντίσταση.

Στις 18 Απριλίου ο Κοριζής αυτοκτόνησε και στις 19 τα βρετανικά στρατεύματα που είχαν συμπτυχθεί στις Θερμοπύλες αναχώρησαν από την Ελλάδα. Από αυτούς 3000 έπεσαν μαχόμενοι, 9.000 αιχμαλωτίστηκαν ή θεωρήθηκαν χαμένοι.

Στα σύνορα ο στρατηγός Τσολάκογλου, Διοικητής Γ' σώματος στρατού  παρά την ενάντια διαταγή του Παπάγου, συνθηκολόγησε με τον Διοικητή της τεθωρακισμένης μεραρχίας «Αδόλφος Χίτλερ», και υπέγραψε πρωτόκολλο ανακωχής. Το πρωτόκολλο προέβλεπε την άνευ όρων παράδοση του ελληνικού στρατού στους Γερμανούς και στους ηττημένους Ιταλούς, και υπογράφηκε στις 23 Απριλίου στην Θεσσαλονίκη.
Ο Στρατηγός Γεώργιος Τσολάκογλου έγινε Πρωθυπουργός στις 30.4.1941..

Ο βασιλεύς Γεώργιος και ο Παπάγος δεν αναγνώρισαν την συνθηκολόγηση και αναχώρησαν από την Αθήνα για την Κρήτη.

Στις 27 Απριλίου Γερμανικές δυνάμεις έφθασαν στην Αθήνα. Ένα μήνα αργότερα στις 20 Μαΐου έγινε η από αέρος επίθεση της Κρήτης με αλεξιπτωτιστές. Στις 22-23 Μαΐου ο Βασιλεύς και η Κυβέρνηση εγκατέλειψαν την Κρήτη που κατελήφθη οριστικά στις 30 Μαΐου.

Στις μάχες του «Αλβανικού Έπους» και του «Επους των Οχυρών της Γραμμής Μεταξά»,οι Έλληνες πολέμησαν με αυτοθυσία. Η φράση «Οι Ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες και όχι οι Έλληνες σαν ήρωες» έχει μείνει ιστορική και η σύγχρονη πεζογραφία και ποίηση εμπνεύσθηκε από τα υψηλά ιδανικά και το ψυχικό μεγαλείο των μαχόμενων Ελλήνων  που μέτρησαν 13.500 νεκρούς και 42.000 τραυματίες. Αυτούς και όλη την ηγεσία της 28ης Οκτωβρίου 1940, τον Βασιλέα Γεώργιο Β', τον Πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά και τον Αρχιστράτηγο Αλέξανδρο Παπάγο, τιμούμε εκάστη 28η Οκτωβρίου, με παρελάσεις και αναμνήσεις των ιστορικών μαχών.  

Από στρατηγικής απόψεως η αντίσταση των Ελλήνων αδυνάτησε τον Αξονα, καθυστέρησε την Γερμανία από την επίθεση στην Ρωσία, με αποτέλεσμα την τελική της πανωλεθρία στις ρωσικές στέπες όταν ήρθε ο χειμώνας.

Η ομοψυχία των Ελλήνων όμως ήταν ένα όνειρο που έσβησε. Τώρα που η Ελλάδα την είχε περισσότερο ανάγκη, γιατί ο εχθρός βρισκόταν πλέον εντός των πυλών και η μάχη συνεχιζόταν, οι Έλληνες  θυμήθηκαν τις μεταξύ τους αντιθέσεις.  Ο Μεταξάς που ενέπνευσε την ομοψυχία δεν υπήρχε πλέον και η Ε.Ο.Ν, που αποτελούσε ένα ενοποιητικό στοιχείο, είχε πάψει να υφίσταται. Η αντίσταση κατά των κατακτητών έγινε από διάφορες ομάδες, που στήριζαν διαφορετικά συμφέροντα και ιδεολογίες και απέβλεπαν σε διαφορετικές εξελίξεις και γεωπολιτικές εντάξεις της Ελλάδος.
Η Νεολαία του Μεταξά, που έδωσε το παρόν στον πόλεμο έστω κατηργημένη, δημιούργησε αντιστασιακές οργανώσεις, όπως την ΣΠΙΘΑ  και το ΕΘΝΙΚΟ ΚΟΜΙΤΑΤΟ, ενώ πολλά μέλη της, ακολούθησαν άλλες οργανώσεις ανάλογα με το τόπο, τον χρόνο και τις κοινωνικές συγκυρίες εκάστου. 

Η σημασία της μάχης της Ελλάδας υπήρξε πολυσήμαντη για την Ιστορία της Ελλάδος της Ευρώπης και του Ευρωπαικού πολιτισμού.
Η αντίσταση της Ελλάδος στο ναζιστικό και φασιστικό τρόπο διακυβέρνησης, ήταν μια νίκη «του πνεύματος επί της ύλης» όπως την ανέμενε και την είχε χαρακτηρίσει ο Μεταξάς. Η νίκη των Ελλήνων κατέρριψε το μύθο του φασιστικού, αήττητου ολοκληρωτισμού, και έδωσε φτερά για μία ανασυγκρότηση σε νέες βάσεις. Η άνθιση της πνευματικής και κοινωνικής ζωής της, η διεθνής προβολή της και το κύρος της ρίζωσε στο αίμα αυτών των Ελλήνων που έδωσαν τη ζωή τους για μια ιδέα, του «ευ αγωνίζεσθαι» για την τιμή  και την δόξα της Πατρίδας.

"25η Μαρτίου 1821" - ή Νεολαία 25η Μαρτίου 1939

http://picasaweb.google.com/ioannismetaxas.gr/24?feat=directlink

Το Πολίτευμα «του Μέλλοντος Συντάγματος»

Η υπαγόρευση του παρόντος κειμένου έγινε με την παρουσία του καθηγητή του  Συνταγματικού Δικαίου Νικόλαου Κούμαρου, που υπογράφει το κείμενο, μέσα στο Γενικό Στρατηγείο, στα υπόγεια του Ξενοδοχείου της Μεγάλης Βρεταννίας, στις 19 Δεκεμβρίου του 1940, όταν ο ελληνικός στρατός ήταν πλέον μέσα στο Αλβανικό έδαφος, ένα μήνα μετά την κατάληψη της Κορυτσάς, την 22α Νοεμβρίου 1940.

Βάσει δικής του μαρτυρίας, ο Νικόλαος Κούμαρος «έλαβε εντολή βάσει τούτων και του Συντάγματος του 1911 να καταρτήσει σχέδιον Συντάγματος, το οποίο θα υπέβαλε (ο Ι. Μεταξάς) προς την Α.Μ. τον Βασιλέα και θα το έθετε εις εφαρμογή ευθύς άμα τη ανακωχή, διότι είχε την ιδέα ότι πολύ σύντομα θα πετάξουμε του Ιταλούς στη θάλασσα». Στο φάκελλο αυτό υπάρχει επίσης η μαρτυρία του Γεωργίου Μαντζούφα, μετέπειτα καθηγητού του Δικαίου, ο οποίος κληθείς από τον Μεταξά κατά την 23η Ιανουαρίου 1941, κατά την διάρκεια της ασθένειας του σημείωσε κάποιες διορθώσεις καθ' υπαγόρευση του Μεταξά.

Σχετικά με αυτό το κείμενο υπάρχει επίσης η μαρτυρία του Θεολόγου Νικολούδη, Υφυπουργού Τύπου και Πληροφοριών, στην συνέντευξη που έδωσε δύο μέρες μετά τον θάνατο του Ι. Μεταξά, στην εφημερίδα «Ανατολή Αλεξάνδρειας» 31.1.1941.

Αναφερόμενος στο έργο του εκλιπόντος Πρωθυπουργού, τον χαρακτήρισε «Μεταρρυθμιστή και συντηρητικό επαναστάτη, κοινωνικό φιλόσοφο, προφήτη κ.λ.π . και αναφέρθηκε στο «Πολίτευμα» λέγοντας τα εξής:

...Μία εβδομάδα προ της επιδόσεως του τελεσίγραφου (σσ. Της 28ης Οκτωβρίου) ενώ επάλαιεν διπλωματικώς με την Ιταλίαν ήλθε και με εύρε στις 8 το πρωί.

«Ήλθα μου είπε να σου πω κάτι το οποίον θα κρατήσεις μυστικόν. Δεν ετοιμάζω στρατόν μόνον δια τον πόλεμον. Απεφάσισα και ετοίμασα νέον πολίτευμα. Έχω βρεί την βάσιν. Θα ιδής ότι είναι ένας ευλύγιστος οργανισμός που θα τον συντάξωμεν δίχως φασαρίες και θα θέσωμεν τας βάσεις. Θα ήθελα να ασχοληθείς με το σχέδιον αυτό, να μείνωμεν σύμφωνοι και να το υποβάλω εις τον Βασιλέα...  

Λίγες μέρες μετά έγινε η επίδοση του ιταλικού τελεσίγραφου και όλες οι σχετικές σκέψεις καλύφθηκαν από τα γεγονότα του πολέμου.

Το κείμενο αυτό αποτελεί μία σοβαρή μαρτυρία, και μία απάντηση, για το ότι ο Ιωάννης Μεταξάς είχε σκεφθεί  την διαδοχή του και μάλιστα με κάποια συγκεκριμένη μορφή πολιτεύματος, το οποίο κατά την κρίση του, θα ήταν το καταλληλότερο για τα ελληνικά πολιτικά δεδομένα. Το ερώτημα που αυθόρμητα γεννάται και τακτικά μου απευθύνεται είναι το εξής: http://ioannismetaxas.gr/Politevma.html

Εξωτερική Πολιτική του Ι. Μεταξά 1936 - 1941

Για το πώς προέκυψε η 4η Αυγούστου σχεδόν κανείς δεν διερωτάται, αν και οι περισσότεροι αγνοούν πλήρως τα γεγονότα όπως και τα έργα της τετραετίας 1936-1941. Αντιθέτως πολλές απορίες και υποψίες  συγκεντρώνει το γεγονός του θανάτου του Ιωάννη Μεταξά, για το οποίο οι περισσότεροι γνωστοί και άγνωστοι, με κάποια συστολή, με ρωτούν: Ήταν φυσικός θάνατος ή τον σκότωσαν; Οι νεότεροι, όμως είναι αυτοί που εκφράζουν έντονο το ενδιαφέρον και έχουν απορίες για την εξωτερική πολιτική του Μεταξά, της περιόδου1936-1941. Αυτοί ζητούν τακτικά  πληροφορίες για να κατανοήσουν την πορεία της Ελλάδος. Αντιδρούν με αυτόν τον τρόπο στα αντιφατικά και παράλογα μηνύματα, που συστηματικά προβάλλουν ο τύπος, η τηλεόραση, ένα τμήμα της ελληνικής ιστοριογραφίας και ορισμένοι ακαδημαϊκοί κύκλοι, είτε  από άγνοια είτε ηθελημένα. Τα ερωτήματά που μου απευθύνουν είναι: Τελικώς, τι ήταν ο Μεταξάς;  Γερμανόφιλος ή Αγγλόφιλος;  Πιόνι του Βασιλιά; Γιατί τον λένε Φασίστα αφού αντιστάθηκε στο Φασισμό; Η προσωπικότητά του ήταν αντιφατική ή οι ιστορικοί φάσκουν και αντιφάσκουν; Τελικά πως οδηγηθήκαμε στον πόλεμο; Ήταν σωστή η απόφαση;
Η παραπληροφόρηση του κοινού για το πρόσωπο του Μεταξά είναι παλαιά ιστορία. Αρχίζει από τη στιγμή που αυτός αντιτάχθηκε στον Βενιζέλο, το 1915. Τότε, οι αντίπαλοί του τον χαρακτήρισαν γερμανόφιλο χωρίς να είναι, ούτε και να έχει υπάρξει κάποια αδιάσειστη μαρτυρία πέραν των σπουδών του στη Γερμανία και του θαυμασμού του για τη γερμανική πειθαρχία, που να δικαιολογεί αυτόν τον τίτλο. Εντούτοις, το «γερμανόφιλος» τον συνοδεύει έκτοτε, αδιακρίτως ιστορικής συγκυρίας. Αλλά αυτό είναι μία άλλη ιστορία.
Υπεύθυνη, εν μέρει, για τις σημερινές συγκεχυμένες αντιλήψεις του κοινού είναι η προσπάθεια διαφόρων ιστορικών να ερμηνεύσουν τη συγκρότηση της 4ης Αυγούστου ως μία απλή μίμηση των ευρωπαϊκών ολοκληρωτικών καθεστώτων ή αντιθέτως ως μία συνομωσία Άγγλων και Βασιλέως Γεωργίου και όχι ως μία αναμενόμενη εξέλιξη, το φυσικό αποτέλεσμα της αδυναμίας του κοινοβουλευτισμού να προσφέρει βιώσιμη κυβέρνηση στην Ελλάδα, την ώρα που η Ευρώπη βυθιζόταν στο χάος. Μία σύντομη αναδρομή είναι απαραίτητη για να προχωρήσω στο κυρίως θέμα της ομιλίας. -http://ioannismetaxas.gr/Exoteriki.html

Ιωάννης Μεταξάς - Θάνατος

Την Τρίτην 28 Ιανουαρίου 1941 ο Βασιλεύς προήδρευσε στο Υπουργικό Συμβούλιο και ανακοινώνοντας με βαθειά συγκίνηση την κατάσταση  της υγείας του Ιωάννη Μεταξά, ζήτησε από τους Υπουργούς να παραμείνουν εις τας θέσεις των υπηρετούντες την πατρίδα. Την επομένη το πρωί ανακοίνωσε ότι ανέθεσε την κυβέρνηση στον Αλέξανδρο Κορυζή, Διοικητήν της Εθνικής Τράπεζας, τέως Yπουργό Κοινωνικής Προνοίας της Κυβερνήσεως του Ιωάννη Μεταξά.

Ο Ιωάννης Μεταξάς απεβίωσε, σε ηλικία 70 ετών, την 94η ημέρα του πολέμου, στην οικία του στην Κηφισιά, στις 6 τα χαράματα, την Τετάρτη 29 Ιανουαρίου 1941, αφού την προηγουμένη κοινώνησε των αχράντων μυστηρίων. Το ιατρικό ανακοινωθέν υπογεγραμμένο από 12 Έλληνες ιατρούς ήταν το εξής;

ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ Της 29ης ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1941 

Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κυβερνήσεως ενεφάνισε προ δέκα ημερών, ήτοι το προπαρελθόν Σάββατον, φλεγμονήν του φάρυγγος, ήτις κατέληξεν εις απόστημα παραμυγδαλικόν. Παρά την έγκαιρον διάνοιξίν του, ως και την μετεγχειρητικήν κατάλληλον θεραπείαν, παρουσίασεν εν συνεχεία τοξιναιμικά φαινόμενα και επιπλοκάς, ως γαστρορραγίαν και ουρίαν, και απέθανεν σήμερον, 6 π.μ.
Εν Αθήναις τη 29η Ιανουαρίου 1941

Οι θεράποντες ιατροί
Μ. Γερουλάνος, Β. Μπένσης, Μ. Γεωργόπουλος, Μ.Μακκάς, Ε.Φωκάς,
Δ. Δημητριάδης,  Ι. Χρυσικός, Γ.Καραγιαννόπουλος, Δ. Κομνηνός, 

Ν. Λωράνδος, Γ. Οικονομίδης, Ν. Γεωργόπουλος.

"Ο θάνατος του Ιωάννου Μεταξά εβύθισε την Ελλάδα εις απέραντον θλίψιν. Κανείς δεν επερίμενεν ένα τέτοιο κτύπημα από μέρους της Μοίρας....Ο Ιωάννης Μεταξάς υπήρξε ένας εξαιρετικός άνθρωπος πλήρης δυνάμεως και ζωτικότητος. Κανείς Έλλην δεν άμφέβαλλε δια την ξεχωριστήν φύσιν του. Αι υπηρεσίαι τας οποίας προσέφερεν εις την χώραν, πρώτον ως στρατιωτικός και ως πολιτικός έπειτα, είνε επίσης σπουδαιόταται. Η νεώτερη ελληνική ιστορία του επιφυλάσσει ιδιαίτερον και τιμητικόν κεφάλαιον. Τα τελευταία τέσσερα και μισό χρόνια επληρώθησαν εξ' ολοκλήρου με την μορφήν του. Και δεν υπάρχει κανείς που δεν θα αναγνωρίσει ότι εις την εσωτερικήν κατάστασιν και στην εξωτερικήν θέσιν της χώρας, επέθεσεν βαρεία την σφραγίδα του πνεύματος του. Το έργον του εκτείνεται προς όλας τας κατευθύνσεις της ζωής της ελληνικής κοινωνίας, την οποίαν επεδίωξε να αναδιοργανώσει και να τρέψει προς συγχρονισμένας κατευθύνσεις, με αντικειμενικό σκοπόν την ανύψωσιν των λαικών τάξεων και την υποστήριξιν των αδυνάτων και των πτωχών. Η κοινωνική αρμονία και η εθνική ενότης του ελληνικού λαού ήσαν οι δύο πόλοι περί τους οποίους εστράφη η εσωτερική του προσπάθεια. Και είδαμεν τους καρπούς της να ωριμάζουν και να αυξάνωνται εις τας ημέρας μας..."     ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ

Ιωάννης Μεταξάς - Υγεία

Από προφορικές μαρτυρίες προκύπτει ότι η  απουσία πενικιλίνης, έπαιξε τον πρώτο ρόλο στην αδυναμία αντιμετώπισης της φλεγμονής του φάρυγγος από αναερόβια μικρόβια. Σοβαρός παράγων ήταν επίσης η εξάντληση του οργανισμού του λόγω της τεράστιας κόπωσης που συνεπαγόταν το σύνθετο έργο του της 4ης Αυγούστου, ως Υπουργού σε Υπουργεία που άμεσα συνδέονταν με την προετοιμασία του πολέμου: Εξωτερικών, Στρατιωτικών, Ναυτικών, Αεροπορίας και Παιδείας.

Επιπλέον την άνοιξη του 1940 είχε πάθει μια αιμορραγία των εντέρων, όμως είχε αποφύγει πιο εκτεταμένες εξετάσεις για να μην δημιουργήσει ανησυχίες στο εσωτερικό και σκέψεις στο εξωτερικό. Για τον ίδιο λόγο δεν εισήχθη σε νοσοκομείο όταν αρρώστησε. Είχε ήδη ουρία και ζάχαρο και οι σχετικές μετρήσεις εμφανίζονται τακτικά στο Ημερολόγιο του από τον Οκτώβριο του 1939. Μια δίαιτα στην οποία είχε αναγκαστικά υποβληθεί τον είχε αδυνατήσει πολύ. Τον Ιούνιο του 1940 έκανε και την Διαθήκη του. Προαίσθημα;

Οι σημειώσεις του στο Ημερολόγιο μαρτυρούν τη σωματική του εξάντληση, την ψυχολογική ένταση και την αγωνία του, για τις πολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις στην  Ευρώπη, τα κινήματα στο εσωτερικό, τα προβλήματα στο ελληνικό Στρατηγείο και την Κυβέρνηση, την αδυναμία των Aγγλων συμμάχων να προσφέρουν την απαιτούμενη βοήθεια, αλλά και την επιμονή τους να φέρουν ανεπαρκή αριθμητικά στρατό στην Ελλάδα.

Τον προβλημάτιζε επίσης η σκέψη ότι αργά ή γρήγορα θα επιτεθούν οι Γερμανοί. Όπως και η αβεβαιότητα για την στάση των Βαλκανικών κρατών και της Τουρκίας, και ως στρατιωτικός που ήταν δεχόταν ότι σε κατάσταση πολέμου υπάρχουν ανατροπές και δεν βασιζόταν απόλυτα στα ήδη συμφωνημένα. Όμοια  σημαντικός θα ήταν ο κόπος του  στις διπλωματικές επαφές, τις αποστολές και συναντήσεις στο εξωτερικό και στο εσωτερικό. Όμοια επίπονη ήταν η προσπάθειά του να ενισχύσει το ηθικό του λαού. Με ταξίδια ανά την Ελλάδα και παρουσία προσωπική σε κάθε λογής ομάδες, εργατών, αγροτών, φοιτητών, μαθητών, εμπόρων, βιομηχάνων και ομάδες της ΕΟΝ, έδωσε ελπίδα με τους 250 λόγους του και αναπτέρωσε το ηθικό του κόσμου, για το έργο που επιτελείτο σε όλους τους τομείς και έδινε συμβουλές ιδιαίτερες στην κάθε ομάδα..

...Πρωί απόγευμα συνεργασίαι, διαταγαί, ενέργειαι... Κούρασις μεγάλη... εξαντλητική εργασία... δεν μπόρεσα να κοιμηθώ... Κατάκοπος... Θα βαστάξουμε;  Ναι!  Γεννηθήτω το θέλημα του...
...Μετά την νίκη της Κλεισούρας η κατάσταση σοβαρεύει.  Από Βουλγαρίαν ειδήσεις όχι ευχάριστοι... Ουδεμία ελπίς ότι
θ' αντισταθεί εις Γερμανίαν... Είμαστε εις το τέλος της Ελλάδος; Ολα χάνονται - Θα πέσωμεν ως τον τελευταίο... Και μέσα εις όλα αυτά ο Παπάγος και το περιβάλλον του εδημιούργησαν το αποτακτικόν...
 
26 Δεκεμβρίου, Πέμπτη - 60η ημέρα του πολέμου
... Δεν μπορώ να ησυχάσω από τρία πράγματα. Έλλειψις πυρομαχικών και αν θα εύρωμεν - έχομεν μόνον για 3 - 4 μήνες - Δυσχέριαι εφοδιασμού. Απώλεια κτηνών - κρυποπαγήματα - έλειψεις καμιόν. Εάν λάβουμε 500 από Αγγλους, χρειάζονται άλλα 1000- Κακοκαιρία- χιόνια. Δεν μπορώ να κοιμηθώ.

28 Δεκεμβρίου, Σάββατον - 62α ημέρα του πολέμου
... Καιρός χειροτερεύει... Ζήτημα Δωδεκανήσου εγείρεται και οι Αγγλοι ανησυχούν για την Τουρκία... αγωνιώδης μέριμνα και ο καιρός χιονερός και βροχερός. - Τι θα υποφέρουν οι στρατιώται μου.

31 Δεκεμβρίου, Τρίτη - 65η ημέρα του πολέμου
... Τι χρόνος αυτός ο 1940, - Μεγάλος για μας. - και το τέλος μας να είναι μεγάλο.  Ο χαιρετισμός μου της νυκτός (ραδιοφωνικός) ωραίος, αλλά η φωνή αδύνατη.  Και αυτή αδύνατη; (Συνειδητοποιεί ο ίδιος την οργανική του αδυναμία)

Στις 14 Ιανουαρίου, Τρίτη - 79η ημέρα του πολέμου
...Από εδώ ειδήσεις γερμανικαί δια αντικατασκοπείας μας περί επικειμένης εισβολής Γερμανίας.

Στις 14 και 15 Ιανουαρίου. Τρίτη και Τετάρτη 79η και 80η ημέρα του πολέμου...
έχει συνεχείς συσκέψεις με τον Αγγλο αρχιστράτηγο  Ουέιβελ τον Άγγλο Πρέσβυ Πάλερετ, τον Παπάγο και λοιπούς.
Οι Αγγλοι πιέζουν να φέρουν δυνάμεις. Πιέζουν δια ένα σύνταγμα αντι-αρμα-αεροπορικόν και ένα λόχον τανκς δια θεσσαλονίκην. Δεν έχουν τίποτε άλλο. Αποκρούομεν δια γνωστούς λόγους, λέγουν ότι Κυβέρνησίς των επιμένει. Φρασεολογία Αρχιστρατήγου.  Είσθε με την Κυβέρνησίν μας εις πλήρη αντίθεσιν γνωμών.  Το επανέλαβε τρεις φορές κατά την μακράν συζήτησιν- ομαλωτάτην - κατά την οποίαν υπερίσχυσα.  Διαβεβαιώ ότι δεν θα κάνωμεν ποτέ χωριστήν ειρήνην και ότι δεν παλαίομεν δια την νίκην, αλλά δια την τιμήν και μόνον. ...Πάλερετ μου έσφιξε το χέρι . Ουέιβελ με συνεχάρη.  Και οι δύο συγκινημένοι. - Εχει γούστο με όλα αυτά να με ξαναβγάλουν οι εν Λονδίνω  γερμανόφιλον! ...Μεσημέρι πρόγευμα εις Πάλαιρετ.- Απόγευμα συνέχεια συμβουλίου με αεροπόρους. - Συνομιλίαι εις Υπουργείον Εξωτερικών .- Ετελειώσαμεν .- Βράδυ εις στρατηγείον. Κατάκοπος έκαμα καθήκον μου.... Ας περιμένουμε.  Εάν οι ' Αγγλοι είχαν διαθέσιμες έστω πέντε μεραρχίες με άφθονα μηχανικά μέσα... Αλλά δεν έχουν τίποτε.
Όμως φαίνεται από κείμενο του Τσώρτσιλ ότι είχαν στην Αφρική 370.000 άνδρες ενώ απαραίτητες ήταν μόνον οι 45.000. Επομένως η απόφαση του Μεταξά να αρνείται τη μικρή δύναμη είναι διπλά δικαιολογημένη.
 
16 και 17 Ιανουαρίου, Πέμπτη και Παρασκευή - 81η και 82α ημέρα του πολέμου...
Είναι η τελευταίες  καταγραφές του Ημερολογίου του.
Στο Υπουργικό Συμβούλιο της Παρασκευής αισθάνεται μια αδιαθεσία και τα σημεία κοπώσεως είναι καταφανή.
....Αγγλοι επιμένουν να έλθουν Θεσσαλονίκην  με μικράς δυνάμεις  πυροβολικού.....Εργάσθηκα μέχρι βαθείας νυκτός...

Την 18η  Ιανουαρίου, Σάββατον - 83η ημέρα του πολέμου, έχει πλέον υψηλό πυρετό. Γράφει το τελευταίο του κείμενο που επιγράφεται:

«Διακοίνωσις του Eλληνος Πρωθυπουργού Ι. Μεταξά 

προς την Βρεταννικήν Κυβέρνησιν»

Είμεθα αποφασισμένοι να αντιμετωπίσωμεν καθ' οιανδήποτε τρόπον και με οιασδήποτε θυσίας ενδεχομένην  γερμανικήν επίθεσιν, αλλ' ουδόλως επιθυμούμεν να την προκαλέσωμεν εκτός εάν η Μεγάλη Βρεταννία θα ηδύνατο να μας παράσχη
εις Μακεδονίαν την απαιτουμένην βοήθειαν...  

καταλήγει δε με την φράση:
....Ημείς θα πράξωμεν μέχρι τέλους το καθήκον μας. Εις την Βρεταννικήν Κυβέρνησιν απόκειται να λάβη υπ' όψει τας υποδείξεις μας, υποδείξεις φίλων αφωσιωμένων και πιστών.

 Κηδεία του Αρχηγού 31.1.1941

Ντυμένος με πολιτική ενδυμασία, με το σήμα της Ε.Ο.Ν στο πέτο του και με γυμνό το ξίφος του Στρατηγού, όπως είχε ο ίδιος εκφράσει παλαιότερα την επιθυμία του, τοποθετήθηκε νεκρός, μαζί με ένα εικόνισμα της Μεγαλόχαρης της Τήνου, ο Εθνικός Κυβερνήτης Ιωάννης Μεταξάς. Με ένα κλωνί ανθισμένης αμυγδαλιάς να τον συντροφεύει πάνω στο φέρετρο, το οποίο μετέφεραν μέλη της Ε.Ο.Ν, και την αγάπη όλου του κόσμου να συνοδεύει ή γονατιστή να παραστέκει στην νεκρική πομπή, από την Κηφισιά, έφθασε η σωρός του στη Μητρόπολη της Αθήνας.

Στην οικία του τον είχαν αποχαιρετήσει ο Βασιλεύς Γεώργιος Β', το Υπουργικό Συμβούλιο, Ηγεσία του Στρατού, συγγενείς και φίλοι. Η βαρυπενθούσα σύζυγος και η οικογένειά του. Στην Μητρόπολη η σωρός του έμεινε για λαικό προσκύνημα με τιμητική φρουρά τα μέλη της Ε.Ο.Ν, για να τον χαιρετήσουν όλοι πριν την ταφή του, που ορίσθηκε για την 31η  Ιανουαρίου, στις 3.30 το απόγευμα, ενώ επιμνημόσυνες δεήσεις έγιναν σε όλους 

τους ναούς της χώρας την ίδια ώρα. 

Με το φέρετρο επί κηλίβαντος τηλεβόλου, που εσύρετο από τρακτέρ, μετεφέρθη η σωρός του Κυβερνήτου, το σκοτεινό εκείνο βροχερό δειλινό, μέσα σε ατμόσφαιρα βαθύτατης οδύνης του κόσμου και πάνδημο πένθος. Λαός και Στρατός, νέοι και γέροι,  ακολουθούσαν τον Αρχηγό τους πορευόμενο την Μακαρίαν Οδόν, προς στην τελευταία του κατοικία, στον απέριττο οικογενειακό του τάφο του Α' Νεκροταφείου.  

Το Ρώυτερ μετέδιδε την πληροφορία ότι, «Εις όλα τα κυβερνητικά κτήρια του Λονδίνου κυμάτιζουν σήμερον 31 Ιανουαρίου, μεσίστιοι σημαίες δια τον θάνατον του Έλληνος Πρωθυπουργού Ιωάννου Μεταξά. Είναι η δεύτερη φορά που παρόμοια τιμή γίνεται για ξένο ηγέτη. Η προηγούμενη ήταν για τον Στρατάρχη Φος».

Οι «Τάιμς» έγραψαν « Η συμπάθεια των ελευθέρων λαών του κόσμου στρέφεται εξ' ολοκλήρου προς τους ηρωικούς Έλληνας, οι οποίοι έχασαν υπέροχον  ηγέτην. Όταν θα γραφή η ιστορία των πολέμων αυτών, ο Στρατηγός Ιωάννης Μεταξάς - του οποίου ο πρόωρος θάνατος ανηγγέλθη την πρωίαν - θα έχη την τιμήν, ότι πρώτος κατέστρεψεν τον μύθον του αήττητου, των στρατιών του Αξονος».